Từ tháng 4/2021, XK thủy sản Việt Nam sang thị trường Trung Quốc liên tục giảm 11-51% bởi việc kiểm soát chặt thủy sản đông lạnh NK tại các cảng chính của nước này, gây tắc nghẽn và tốn kém cho các nhà NK Trung Quốc, ảnh hưởng đến lợi nhuận và nhu cầu của nhà NK và cả các công ty XK Việt Nam. Cùng với sự bùng phát Covid ở Việt Nam từ tháng giữa tháng 7, XK sang Trung Quốc càng giảm sâu trong quý III: giảm 36% trong tháng 8 và 51% trong tháng 9.

XK thủy sản sang Trung Quốc liên tục giảm, do chính sách kiểm soát quá chặt chẽ virus corona trên thủy sản NK khiến thông quan tại các cảng ở Trung Quốc bị ách tắc. Từ quý III/2020, Trung Quốc đã nhiều lần thông báo phát hiện virus corona trên bao bì thủy sản đông lạnh NK từ một số nước như Ấn Độ, Ecuador, Nga, Achentina… do vậy Hải quan nước này tuyên bố sẽ tăng cường thanh tra và kiểm tra thủy sản đông lạnh NK để ngăn chặn sự bùng phát của virus corona.

Hàng trăm công ty XK từ Ấn Độ, Ecuador, Nga, Indonesia đã bị đình chỉ XK sang Trung Quốc 1-5 tuần vì lý do phát hiện covid. Riêng Ấn Độ có tới trên 70 công ty bị tạm ngừng NK sang Trung Quốc.

Ngoài ra, ngành sản xuất và XK thủy sản Trung Quốc bị ảnh hưởng giảm bởi dịch Covid nên dường như nước này cũng muốn bảo hộ cho các sản phẩm thủy sản nội địa, nên tìm cách hạn chế NK. Trung Quốc cũng đã và đang tăng cường truyền thông mạnh người dân sử dụng sản phẩm của Trung quốc.

Tính đến cuối tháng 9/2021, XK thủy sản Việt Nam sang Trung Quốc giảm 20,5% so với cùng kỳ năm ngoái, đạt 768 triệu USD. Trong đó, 2 sản phẩm chủ lực là tôm và cá tra chiếm lần lượt 39% và 36% tổng giá trị XK thủy sản sang thị trường này, đạt 298 triệu USD và 279 triệu USD, giảm 23% và 20% so với cùng kỳ năm 2020. XK tôm sang Trung Quốc giảm 23% chủ yếu vì xuất tôm sú giảm 12% và xuất tôm hùm giảm sâu 82%.

Ngoài ra, Trung Quốc cũng là thị trường NK cua ghẹ quan trọng của Việt Nam, chủ yếu NK cua sống. Đến hết tháng 9, XK cua ghẹ sang thị trường này đạt 36 triệu USD, giảm 21% so với cùng kỳ năm ngoái.

Năm 2020, NK thủy sản của Trung Quốc giảm 20% đạt 12,7 tỷ USD. Trong nửa cuối năm 2020, nhập khẩu thủy sản của Trung Quốc giảm 31% xuống còn 5,95 tỷ USD, sau khi giảm 6% trong nửa đầu năm đạt 6,7 tỷ USD. Tiêu thụ thủy sản bình quân của Trung Quốc là 26,4 kg vào năm 2020, giảm so với 32,8kg năm 2019. Năm 2021, tình hình NK thủy sản của Trung Quốc vẫn trì trệ. 

Mới đây, Tổng cục Hải quan Trung Quốc (GACC) cho biết sẽ tăng cường kiểm tra đối với thủy sản chuỗi lạnh. Cho đến ngày 29/10, GACC đã kiểm tra hơn 400 nhà sản xuất thực phẩm chuỗi lạnh quốc tế và đình chỉ 154 công ty nhập khẩu do lây nhiễm từ các nhân viên. GACC đã lấy khoảng 3,2 triệu mẫu thực phẩm nhập khẩu, trong đó có 499 mẫu dương tính với COVID. GACC cũng đã đình chỉ nhập khẩu đối với 221 công ty quốc tế từ 1-4 tuần sau khi phát hiện các bao bì sản phẩm của họ dương tính với COVID.

Trước tình hình kiểm soát khắt khe của Hải quan Trung Quốc, dự báo XK thủy sản Việt Nam sang Trung Quốc tiếp tục giảm sâu 3 tháng cuối năm, đạt 242 triệu USD trong quý IV, giảm 40%. Theo đó, dự báo XK thủy sản sang thị trường này cả năm 2021 đạt khoảng 1 tỷ USD, giảm 26%.